Reforma domowej pracy kobiet w wizji polskich działaczek katolickich na przełomie XIX i XX wieku

piątek, 22.03.2019, godz. 18:  W latach osiemdziesiątych XIX wieku członkinie środowisk katolickich zaproponowały reformę domowej pracy kobiet.

Z jednej strony katolicki projekt modernizacji gospodarstwa domowego przyczynił się do: 1) zdemitologizowania pojęcia domu jako obszaru działan, do których kobiety w sposób naturalny są przygotowane i zastąpienie go definicją gospodarstwa domowego, do którego wytworzenia i podtrzymania konieczne są konkretne i wielorakie umiejętności, materiały i czas, potrzebny do wypełnienia każdego zadania, 2) wprowadzenia pojęcia nieodpłatnej pracy domowej jako pracy wyspecjalizowanej, zróżnicowanej, o określonej wartości monetarnej, a zatem nieodbiegającej od prac wykonywanych w przestrzeni publicznej, 3) wzrostu świadomości jaką rolę pełni nieodpłatna domowa praca kobiet w podtrzymaniu gospodarki narodowej, 4) uwrażliwienia na kwestie przemocy domowej, 5) zmiany postrzegania kobiet religijnych jako przeciwniczek postępu. W wymiarze praktycznym reforma zaowocowała postulatami uznania pracy domowej kobiet jako oddzielnego zawodu z przysługującymi mu zabezpieczeniami gwarantowanymi przez państwo. Wbrew pierwotnemu planowi wychowywania kobiet do życia w rodzinie, katolickie szkoły gospodarstwa domowego pozwoliły uczennicom z grup nieuprzywilejowanych zdobyć fachowe umiejętności i ułatwiły im wejście na rynek pracy.

Z drugiej strony postulat unowocześnienia gospodarstwa domowego opierał się na założeniu, że dom i rodzina są głównymi obszarami kobiecej działalności przyczyniając się do utrwalania obowiązującego podziału obowiązków w społeczeństwie według płci. Trudno również pominąć to, że katolicki projekt uwidocznienia produktywnego charakteru pracy domowej kobiet sprzęgnięty z postulatem rozwoju gospodarczego wystawiał poczynania gospodyń domowych na krytykę opinii publicznej i interwencje ekspertów, znacząco rozszerzył zakres obowiązków domowych i akceptował  eksploatację fizycznego i intelektualnego potencjału żon i matek.

Dominika Gruziel – ukończyła studia doktoranckie na wydziale Gender Studies w Central European University w Budapeszcie. Pracuje na Wydziale Historii i Cywilizacji w European University we Florencji.